Welke knelpunten en oplossingen zien banken?

Wat is de achtergrond van de strengere maatregelen van poortwachters?

De afgelopen jaren groeide de maatschappelijke en politieke aandacht voor het voorkomen van financiële criminaliteit, in binnen- en buitenland. Zo zagen we ook aangescherpte wetgeving in de vijfde Europese anti-witwasrichtlijn, waardoor inspanningen van poortwachters zijn geïntensiveerd. Poortwachters – inclusief banken- nemen strengere maatregelen om potentiële risico’s terug te dringen.

Welke knelpunten ervaren banken?

• De strikte verplichtingen en strengere maatregelen kunnen leiden tot ongewenste effecten voor bonafide klanten. Klanten ervaren bijvoorbeeld lange doorlooptijden of krijgen indringende vragen tijdens het klantonderzoek. Klanten merken dat de administratieve lasten zijn toegenomen.
• Door ongewenste effecten kan een disbalans ontstaan tussen financiële integriteit (een schoon systeem) en financiële inclusie (toegankelijk betalingsverkeer). Twee belangrijke waarden in het Nederlandse financiële systeem.
• De strikte verplichtingen en strengere maatregelen betekenen voor banken een jaarlijkse investering van circa € 1,4 miljard. Ca 13.000 bankmedewerkers werken hier dagelijks aan.
• Toch neemt het aantal veroordelingen en afgepakt vermogen maar beperkt toe. In 2021 bijvoorbeeld kon de overheid slechts € 368 miljoen crimineel geld afpakken - van de geschatte € 16 miljard aan witwas-geldstromen. In dat jaar meldden banken 263.000 ongebruikelijke transacties en verklaarde FIU-NL slechts 47.000 meldingen van banken als verdacht.

Welke oplossingen zien banken?

• Benutten van de risico-gebaseerde ruimte bij uitvoering van de wettelijke poortwachtersverplichtingen (Wwft). “Meer waar nodig en minder waar kan”, zoals De Nederlandse Bank het treffend omschrijft in haar rapport. Banken onderschrijven deze insteek van De Nederlandsche Bank - voor zowel de uitvoering als het toezicht daarop.
• Nauwe samenwerking tussen publieke en private partijen de anti-witwasketen. Het schoonhouden van het financieel systeem is een gezamenlijke verantwoordelijkheid van publieke en private partijen - van overheid tot toezichthouder en van bank tot klant. De bankensector werkt uit volle overtuiging nauw samen met andere partijen in de anti-witwasketen om samen effectiever te zijn. Zo werken banken samen met FIU-NL, de Nationale Politie, FIOD, Openbaar Ministerie en Ministeries van Financiёn en Justitie & Veiligheid, sectoren en andere poortwachters.

Lees hier wat banken vinden van het voorstel tot wijziging van Wwft. Ook wel genoemd: het wetsvoorstel Plan van aanpak witwassen.