Waarom zijn poortwachters nodig?
In Nederland wordt jaarlijks naar schatting ruim 16 miljard aan crimineel geld witgewassen. Geld dat wordt verdiend met georganiseerde misdaad, zoals drugshandel en uitbuiting. Criminelen brengen dat illegale geld graag in ons legale financiёle systeem. Poortwachters hebben de wettelijke verplichting om ons financiële systeem schoon te houden. Lees hier waarom poortwachters zoals banken, accountants en notarissen nodig zijn.
Waarom wil een crimineel een bankrekening?
- Toegang tot het financiёle systeem stelt criminelen in staat om de herkomst van hun criminele geld te verhullen. Dat heet witwassen: illegaal verkregen geld in het reguliere ‘legale’ systeem brengen.
- Hoe gaat dat? Een voorbeeld. Een drugshandelaar stort zijn contante inkomsten uit zijn illegale handel op een aantal zakelijke rekeningen van kleine ondernemingen die hij hiervoor gebruikt. Stortingen zonder dat er goederen of diensten voor zijn geleverd. Zo ‘schuift’ de drugshandelaar zijn illegale omzet het financiёle systeem in. En is de criminele herkomst lastiger te achterhalen.
- Waarom witwassen? De crimineel blijft zo onder de radar van opsporingsinstanties en kan ongestoord genieten van de opbrengsten. Het geld kan ook worden gebruikt voor meer ondermijnende activiteiten, zoals het financieren van terrorisme.
Wie zijn poortwachters?
- Misdaad mag niet lonen. Willen we als maatschappij georganiseerde misdaad bestrijden, dan is het voorkomen van witwassen en terrorismefinanciering cruciaal. Essentieel is het bewaken van de toegang tot het financiёle systeem. Poortwachters zijn partijen die ‘aan de poort staan’ van dat systeem.
- De Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme (Wwft) legt poortwachters specifieke verplichtingen op. Poortwachters noemen we ook wel: Wwft-plichtige of meldingsplichtige instellingen.
- Poortwachters zijn niet alleen banken. Maar ook notarissen, verzekeraars, beleggingsinstellingen, administratiekantoren, accountants, belastingadviseurs, wisselaars van virtuele valuta, trustkantoren en advocaten.
Wat doen poortwachters?
- Wwft-plichtige instellingen – poortwachters – moeten integriteitsrisico’s beoordelen. Dat zijn risico’s dat klanten mogelijk betrokken zijn bij witwassen en terrorismefinanciering. Of dat ze het faciliteren. Het betekent dat poortwachters altijd zorgvuldig klantonderzoek doen.
- Notarissen bijvoorbeeld. Wil iemand bij de notaris een b.v. oprichten, dan controleert de notaris wie de uiteindelijk belanghebbenden (Ultimate Beneficial Owners - UBO’s) van die b.v. zijn. Dus wie de uiteindelijke eigenaar is. En/of wie feitelijk zeggenschap heeft over wat er gebeurt in de onderneming. Zijn er risico-indicatoren? Dan moet de notaris diepgaand onderzoek doen en de risico’s beperken (mitigeren).
- Ook banken moeten klantonderzoek doen. Ze onderzoeken dan de potentiële integriteitsrisico’s die klanten met zich meebrengen. Verder moeten banken klantrelaties en transacties continu monitoren.
- Ongebruikelijke transacties moeten banken melden bij de Financial Intelligence Unit (FIU-Nederland). De FIU-Nederland bepaalt of een transactie verdacht is. Verdachte transacties geeft de FIU-Nederland vervolgens door aan opsporingsinstanties, zoals de Nationale Politie en FIOD.