“Sterke banken, sterke samenleving” - Nieuwjaarsspeech Medy van der Laan
Nieuwjaarsspeech Medy van der Laan 17 januari 2022.
Gesproken woord geldt
Van harte welkom bij ons event! Helaas ook dit jaar wéér vanuit een studio in plaats van een grote ruimte met een divers gezelschap van 300 mensen die elkaar al het goede wensen voor het nieuwe jaar. Mensen die blij zijn om elkaar te zien en spreken en ‘en marge’ nog wat inhoudelijke zaken doornemen… Laat ik openen met u allen een prachtig, boeiend en boven alles gezond 2022 te wensen!
I would also like to take this opportunity to wish our foreign members a prosperous New Year and I’m looking forward to our further cooperation.
Ik sta hier als nieuwe voorzitter en had zo graag jullie allen persoonlijk gesproken. Het afgelopen half jaar heb ik gelukkig al velen ontmoet en de komende maanden ga ik daar – zodra dat weer mogelijk is ook weer fysiek heel graag mee door.
Ik heb mij de afgelopen maanden natuurlijk intensief verdiept in de bankensector. Ik heb bovenal zeer betrokken en oprechte mensen gezien, die de samenleving, de bankensector en hun eigen bank een warm hart toedragen. Ik heb ook gezien dat de bankensector forse interne bedrijfseconomische vraagstukken op haar bord heeft en tegelijkertijd op indrukwekkende wijze haar maatschappelijke rol oppakt en intensiveert. En het is natuurlijk altijd de behoefte van een nieuwe voorzitter, en dus ook van mij, om bij de start, samen met de leden, nieuwe lijnen voor de toekomst uit te zetten. Deze nieuwjaarsspeech is het uitgelezen moment om daar iets over te zeggen.
Een zeer waardevol moment was afgelopen najaar, waarbij we tijdens diner met alle bestuursleden - voor het eerst weer sinds lange tijd met zijn allen in dezelfde ruimte toen dat verantwoord was - de basis voor de nieuwe strategie hebben bepaald. Niet op de individuele dossiers. Het ging vooral over hoe we ons als bankensector willen verhouden tot de samenleving en de enorm dynamische context waarin we verkeren.
En de kern van de uitkomst van dat gesprek is vrij vertaald: u gaat meer van ons horen en we willen nog meer betekenen! Wij zijn wat ons betreft op weg om - mag ik zeggen wéér - een gerespecteerde en liefst gewaardeerde sector te worden. Stevig gegrondvest op de wens tot positieve impact voor onze klanten en op de grote maatschappelijke en economische vraagstukken.
En wat betekent dat concreet? Als we zeggen ‘u zult meer van ons horen en we willen nog meer betekenen’, dan gaat het om te beginnen om–de enorm complexe vraagstukken waar politiek en maatschappij voor staan, vanuit onze rol te helpen oplossen. Op basis van gedeeld vertrouwen en partnerschap.
Hoe? Door wat ik noem het ‘zelf ontwerpen’ van de oplossing. Door vaker zelf en samen met anderen met concrete voorstellen te komen, door thema’s van de toekomst te agenderen, door de maatschappelijke dialoog en samenwerking te intensiveren en nieuwe ontwikkelingen - spannend of kansrijk - met open mind tegemoet te treden.
Door trots te zijn op wat wij als sector betekenen voor Nederland en daarbuiten.
En ….. daar horen goede bedrijfsresultaten bij. Niet ‘over the top’, maar gewoon goede, gezonde financiële resultaten voor klant en bank. Want die leiden er toe dat wij als banken – door onze eigen toekomstbestendige en duurzame keuzes - nog beter onze economische en maatschappelijke rol kunnen waarmaken. De kern van onze visie is dan ook: Sterke banken, sterke samenleving!
U zag zojuist het filmpje met mijn 2 honden. Hoe wij daar met z'n drieën wandelen is een mooie metafoor voor hoe dat als vereniging dat de komende jaren voor ons zien: de buitenwereld als fijne plek om te vertoeven, elke dag blij met wat we doen, en ontspannen en met zelfvertrouwen samen op pad!
Er zijn daarbij volop keuzes te maken. Waar willen we in het bijzonder betekenisvol en met impact opereren? Onze inhoudelijke agenda is gegrondvest op drie pijlers: (1) een sterke financiële sector, (2) op weg naar een duurzame economie en (3) inzet op een inclusieve samenleving. Wij geven dat elke dag vorm met hart voor klant en samenleving en …. met het vizier op de toekomst.
Vanmiddag bespreken we met onze gasten een aantal actuele thema’s die hiermee verbonden zijn en graag doe ik een voorzet voor de discussie en vertel ik u onze goede voornemens voor 2022.
Tekst loopt door onder beeld
Medy van der Laan tijdens de Nieuwjaarsspeech
Ten eerste duurzaamheid. Banken hebben belangrijke stappen gezet op het voor iedereen onzekere pad van de energietransitie. Het tempo en de ambities gaan onder leiding van het nieuwe kabinet omhoog. Zoals u weet hebben wij in 2019 een Klimaatcommitment ondertekend, waarbij wij hebben toegezegd om uiterlijk eind 2022 te komen tot Plannen van aanpak mét reductiedoelstellingen. Toen ging het nog om een Nederlandse ambitie van 49% CO2-vermindering, nu gaat het om een ambitie van 55 tot 60%. Dat is de nieuwe ambitie! Een flinke kluif, waarbij het overigens zomaar zou kunnen zijn dat niet het geld maar de uitvoerbaarheid in de praktijk de grootste drempels op gaan werpen.
Heel fijn dat Femke de Vries hier aanwezig is, als voorzitter van de Commissie Financiële Sector Klimaatcommitment. Het wordt, mede onder haar leiding, een belangrijk jaar waarin wij onze acties in het Klimaatcommitment waar willen maken. Eén ding is zeker: wij zullen met elkaar tijdig moeten wenden. Banken kiezen in hun verduurzamingsstrategie voor éngagement: het helpen van de klant om serieuze verduurzamingsstappen te zetten. Dat is niet voor alle klanten even makkelijk, maar de bankensector kiest ervoor daarin een aanjagende rol vervullen omdat we de urgentie voelen. Dat is ons goede voornemen nummer 1!
Ten tweede de financiering en van het MKB.
Banken willen het MKB graag helpen bij de verduurzamingsopgave, innovatie en groei. Banken zijn de belangrijkste financiers van het MKB en daarom wordt er kritisch naar ons gekeken. Ik begrijp dat en ben op zoek naar wat de betekenis van banken al lange tijd is en wie weeet nog kan zijn. En tegelijkertijd ook waar die rol begrensd is. Ik heb daar onlangs over gesproken met Jacco Vonhof, hier ook aanwezig. Heel fijn dat je er bent Jacco. Ondernemers kunnen uit een steeds breder palet aan financieringsmogelijkheden putten. De financieringsmarkt wordt niet alleen diverser maar ook sterker, waarbij gelukkig nog steeds ook bij de bedrijven met een beperkte omvang een bankfinanciering onderdeel is van de financieringsmix. Maar in de snel veranderende maatschappij is het goed om samen alert te zijn op altijd mogelijke noodzakelijke aanpassingen.
Jacco en ik hebben samen besproken dat we verwachtingen, knelpunten en feiten samen op tafel leggen, analyseren en daar waar mogelijk aanpakken. Het is een gezamenlijk belang dat door ondernemers ervaren knelpunten weggenomen worden. Niet alleen banken kunnen dat oplossen, maar wij kunnen wel het voortouw nemen om daar samen met MKB Nederland voor de toekomst de verwachtingen over en weer helder te krijgen. Het gaat daarbij om vragen als: hoe kunnen we de toegang van ondernemers tot eigen en vreemd vermogen verbeteren en zijn ondernemers bekend met nieuwe vormen van financiering? Hoe sluiten we verschillende soorten ondernemerschap en financiering goed op elkaar aan? Aan welke knoppen kan de ondernemer zelf draaien en is hij daartoe in staat? Hoe houden we oog voor risico’s op overkreditering en de zorgplicht van alle financiers aan hun klanten?
We zullen dus met MKB-Nederland en ook heel graag met het ministerie van Economische Zaken en Klimaat kijken naar de financieringsmarkt en met elkaar waar mogelijk proberen de knelpunten op te lossen. Dat is ons goede voornemen nummer 2.
Ten derde onze rol als poortwachter tegen witwassen en ondermijnende criminaliteit. De bankensector zet zeer stevig in op het tegengaan van criminaliteit. En tegelijkertijd worstelen we enorm met een aantal dilemma’s en negatieve gevolgen voor onze klanten. Wij doen onze stinkende best en zijn overtuigd van het belang van deze rol van banken. Tegelijkertijd is er zeer wel een aantal kritische vragen te stellen, en die stellen we voor onszelf, aan onze stakeholders en in de buitenwereld. Over hoe op dit moment het arbeidsintensieve en voor de klant zeer belastende en soms herhalend klantonderzoek verloopt. Jacco kan daar ongetwijfeld de nodige voorbeelden van geven straks. Maar ook over ruimte voor prioriteitsstelling en focus, of over de aanpak in de gehele keten. En of iedereen die een rol heeft, zich voldoende inspant om een oplossing te vinden voor de steeds groter wordende groep banklozen. We zullen de dilemma’s die wij niet zelf kunnen oplossen bij onze stakeholders agenderen, ook als dat een nader politiek of maatschappelijk debat vraagt.
Wij zullen als bankensector deze vragen oppakken. We gaan onder andere onderzoek doen waarbij we goede analyses maken van de oorzaak van de problemen en concrete oplossingen aandragen. Dat is ons goede voornemen nummer 3. We nodigen de beslissers van harte uit om mee te denken en om de uitkomsten hiervan met open mind tegemoet te treden. De rode loper ligt voor hen klaar!
En last but not least: sterke banken. Zoals DNB deze maand rapporteerde, staan de winsten van banken onder druk onder een gesternte van de langdurig lage rente en forse kostenstructuur. Daarnaast is er met de ontwikkelingen rondom ‘Basel 4’, waarbij o.a. de grondslagen voor kapitaalseisen worden aangepast, maar ook al jaren in algemene zin, veel debat over de vraag of Nederlandse banken voldoende kapitaal hebben.
Wat we gelukkig ten aanzien van het laatste kunnen vaststellen, is dat de Nederlandse banken onlangs met glans door de ECB-stresstest zijn gekomen. Ook geeft DNB signalen af dat wij gaan voldoen aan de nieuwe Bazelse normen. Van onze tafelgast Bart Joosen, fijn dat je er bent, horen wij graag hoe hij hiernaar kijkt en hoe een toekomstbestendig bankenlandschap er uit ziet! Het is ons goede voornemen nummer 4 om meer aandacht te hebben en te vragen voor een sterk en toekomstbestendig bankenlandschap in Nederland en Europa.
Het is 17 januari, het kabinet is nu een week aan de slag. Er ligt een regeerakkoord op hoofdlijnen. Gelukkig! Want dat biedt volop ruimte om mee te kunnen denken, oplossingen aan te dragen en samen tot de beste koers te komen! Met sterke banken, in een sterke samenleving.
Dat lijkt mij een mooie wens voor het nieuwe jaar!
Dank u wel.
Terugblik op het Nieuwjaarsgesprek:
Sterke banken sterke samenleving – nieuwjaarsgesprek over ambitie, vertrouwen en partnership