Naar een toekomstbestendige bankensector -Nieuwjaarsspeech Medy van der Laan

Nieuwjaarsspeech Medy van der Laan 16 januari 2023. 

Click here for the speech in English.

Een nieuw jaar begint met goede voornemens. Voor jullie en voor mij, voor iedereen. Soms beslaan die goede voornemens ook financiële keuzes. Wij zijn eens even de straat opgegaan op te peilen welke financiële voornemens voor 2023 de Nederlander zoal heeft (video).

Medy van der Laan 

Je ziet wat zo'n eenvoudige vraag losmaakt. Een mooie diversiteit aan perspectieven en persoonlijke wensen. Alles komt voorbij: aflossen. Zuinig zijn. Verduurzamen. Investeren.  Goed doen voor anderen. Al deze aspecten spelen ook een belangrijke rol in de bankensector en de thema’s van komend jaar. Dat is natuurlijk geen toeval!

Maar laat ik beginnen meteen zeer warm welkom hier in De Hallen in het nieuwe jaar! And for our foreign members and guests: a special, warm welcome to you too.

Deze locatie is een bewuste keuze , omdat het een locatie van transitie is.  

Deze plek deed vanaf 1905 dienst als tramremise. Toen het GVB hier in 1996 uittrok, heeft hij nog dienstgedaan als remise voor museumtrams en toen dat ophield was dit een aantal jaren een plek van krakers met een sterke artistieke en culturele dynamiek. Nu, en dat begon vanaf 2013, is de Hallen een centrum waar ondernemers, mensen uit de buurt en van buiten de Randstad elkaar ontmoeten en verbinden. Mode, kunst, cultuur, horeca en ambacht staan hier centraal. Kortom: een plek van Transitie!

Wij als samenleving, en dus ook de bankensector, staan middenin transities. In het groot gaat het over klimaatverandering, cyberdreigingen, grondstoffenschaarste, maar ook over de impact van social media.

En in het klein staan we in het gebeuren van alle dag al midden in deze transities en de gevolgen die deze met zich meebrengen. Het woord verduurzaming ligt op ieders lippen, zeker nu met hoge energierekeningen en inflatie. Helaas is er ook steeds meer bezorgdheid over polarisering en verharding van het maatschappelijk debat. De ergste ontwikkeling van afgelopen jaar heb ik dan nog niet genoemd, en is natuurlijk nog veel heftiger: een oorlog dichtbij in Oekraïne, met vluchtelingen en enorme ontberingen in het dagelijks leven van de achterblijvers.

We zouden er bijna somber van worden, maar dat is niet de boodschap die we hier willen brengen. We willen juist vooruitkijken. Het vizier op de toekomst richten!

Een jaar geleden heb ik het in mijn nieuwjaarspeech gehad over het motto van onze nieuwe strategie: “Sterke banken, sterke samenleving”. En als ik dat een ander woord mag geven: "Sterke banken, sterke samenleving” gaat in de kern over Toekomstbestendigheid.

Laten we daar even bij stil staan: wanneer ben je toekomstbestendig? Wij denken dat je dat het beste kan samenvatten in: Weerbaar EN Wendbaar. In een bepaalde balans tussen die twee maakt ons toekomstbestendig. In welke juiste balans gaan we met elkaar ontdekken.  

En voor een toekomstbestendige samenleving  is dus een toekomstbestendige bankensector nodig. ​Een sector die weerbaar en wendbaar is. De komende tijd gaan we op zoek naar wat dat concreet betekent. Voldoen we daar al aan als sector? Weerbaar zijn we zeker; we doorstaan stresstesten met glans. Zijn we ook voldoende wendbaar?

Hoe blijven banken in wisselende maatschappelijke en economische situaties weerbaar en wendbaar? En hoe zien hun economische rol en taak er optimaal uit?​ Dat is een brede vraag aan ons allen als bankensector, en ook aan onze stakeholders. Dit zijn niet eenvoudig te beantwoorden vragen, nog los van de mogelijkheid dat het antwoord voor verschillende groepen heel verschillend kan zijn.

Wij nemen als NVB graag het voortouw om samen met onze stakeholders een gestructureerde, continue een meerjarige dialoog te voeren over onze rol en bijdrage aan een toekomstbestendig Nederland.

Wat ons betreft gaat toekomstbestendigheid overigens niet over later, maar over nu. Wat moeten wij NU doen om LATER bestendig te zijn. Dat is ons goede voornemen voor 2023.

Om alvast een start te maken met dit voornemen, hebben we op straat de vraag gesteld wat van banken wordt gevonden en wat er beter kan: we laten jullie een compilatie zien (video)!

Deze compilatie biedt wederom in een notendop een mooie weergave van wat er zoal aan beelden leeft. Persoonlijk was ik erg blij met de laatste: dat de klassieke bewaardersrol niet te vanzelfsprekend is.

Maar ook kritische geluiden, en die begrijpen wij ook. Werk aan de winkel, natuurlijk! Het gaat voor mensen over bereikbaarheid, de gevolgen die ondernemers treffen door de strenge toepassing van de poortwachterstaak en natuurlijk over duurzaamheid. Ik loop ze even langs.

Bereikbaarheid is een vraagstuk dat  dilemma’s met zich meebrengt. We leven in een sterk digitaliserende maatschappij en een Nederlandse bankensector die koploper is in digitaal bankieren. Hoe organiseren we onze dienstverlening voor mensen die minder digitaal vaardig zijn? Een terechte vraag, waar we volop mee aan de slag zijn.

Onze poortwachterstaak heeft ook in 2022 stormachtige ontwikkelingen meegemaakt, maar er is ook een hoopvolle basis gelegd om vanaf 2023 te focussen op criminaliteit met de grote C. Dat is winst, hopelijk ook voor de ondernemers in het filmpje. Ik roep het parlement op komende maanden in te stemmen met de wijziging van de anti-witwaswet, zodat banken nog gerichter kunnen helpen met het schoonhouden van onze bankensector. Met gerichte data-uitwisseling die dat mogelijk maakt. En natuurlijk willen wij graag meedenken over de juiste waarborgen voor de privacy van bonafide klanten!  

Het afgelopen jaar, en ook komend jaar, stond en staat wederom in het teken van duurzaamheid. Ook voor ons. Graag laten we Feike Sijbesma aan het woord hierover (video).

Het laatste kwartaal van 2022 zijn de actieplannen van de banken die in 2018 het Klimaatcommitment hebben ondertekend, gepubliceerd. En aankomend voorjaar zal er een totaalanalyse worden gedaan van onze acties en goede voornemens van de bankensector in den brede op dit terrein. Er is enorm veel gedaan om forse stappen te zetten. Is het makkelijk? Nee. Is het allemaal perfect? Nee. Vinden we het ontzettend belangrijk?JA! Dat uit zich door hand in hand met de reële economie, daar waar de uitstoot echt plaatsvindt, de versnelling verder in te zetten. Maar ook op terreinen als biodiversiteit en het opvangen van de gevolgen van de kllimaatveranderingen zult u ons in 2023 horen en tegenkomen in het maatschappelijk debat. 

Een ander belangrijk thema is de inclusieve samenleving. De mensen die we niet hoorden bij de straatinterviews waren mensen met schulden. Ook een zeer belangrijk groep om extra aandacht aan te besteden, zeker in deze tijd van inflatie en hoge energierekeningen. Daar zijn we al jaren volop voor in touw met maatwerkoplossingen bij tegenslagen voor particulieren en ondernemers. En we staan klaar om deze groeiende groep van onze hulp te voorzien.

Het thema inclusieve samenleving is iets dat de nieuwe voorzitter van de SER, Kim Putters, ook zeer aan het hart ligt. Daarom hebben we hem gevraagd zijn licht hierover te laten schijnen (video).

Inclusiviteit is een breed thema en speelt op verschillende terreinen. Zo zullen we de komende jaren scherper gaan kijken naar het inclusieve gehalte van onze producten en diensten en inclusieve communicatie met de klanten. Maar ook breder kijken we naar verschillende aspecten van diversiteit en inclusiviteit. Fijn dat de SER ons daarbij helpt. 

Tot slot kom ik graag terug op het thema Toekomstbestendigheid.

Het laatste jaar heeft duidelijk gemaakt hoe mondiale afhankelijkheden grote gevolgen kunnen hebben. En hoe belangrijk het is dat je als land beschikt over je eigen, robuuste Nederlandse en Europese kernfuncties. Daar hoort ook de financiële sector bij. Een sterke Nederlandse bankensector, en een in Nederland succesvol opererende internationale bankensector is een belangrijke steunpilaar voor een samenleving in tijden van transities. Laatst sprak iemand tegen mij de hoop uit dat met dit nieuwe inzicht uit 2022 het mooi zou zijn als overheid, toezichthouders en andere stakeholders in den brede, zich zouden inzetten, ja zelfs hun nek durven uitsteken voor een sterke toekomstbestendige Nederlandse bankensector. Zodat we gezamenlijk tijdig in kunnen spelen op de maatschappelijke ontwikkelingen. We zijn zeer gemotiveerd om daarin een actieve rol te spelen.”

Kortom: Sterke banken, sterke samenleving.

Dan is het nu tijd om te proosten: graag breng ik een toast voor u allen uit: op een gezond, gelukkig en toekomstgericht nieuw jaar!